Η θρυλική μορφή του λυκάνθρωπου έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα και είναι καλυμμένη από μυστηριώδεις υπερφυσικές δυνάμεις που γοήτευσαν τις λαϊκές παραδόσεις, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, τη μουσική, αλλά κέντρισε και το ερευνητικό ενδιαφέρον της ιατρικής και της ψυχολογίας, που προσπάθησαν κατά καιρούς να εξηγήσουν με επιστημονικά μέσα το φαινόμενο της λυκανθρωπίας, το οποίο, σύμφωνα με το μύθο, τις λαϊκές παραδόσεις και τους θρύλους όλου του κόσμου, συνδυάζει χαρακτηριστικά ανθρώπου και λύκου.
Ο αρχαιότερος γνωστός μύθος για τον λυκάνθρωπο προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και τη λατρεία του Λυκαίου Δία στην Αρκαδία, ερμηνεύοντας το παράξενο, για τις ελληνικές θρησκευτικές αντιλήψεις, έθιμο της ανθρωποθυσίας που τελούνταν στο Λυκαίο όρος. Στην εκδοχή του Οβίδιου και του Παυσανία, ο Λυκάων, γιος του Πελασγού και βασιλιάς της Αρκαδίας, φιλοξένησε τον Δία στο παλάτι του. Θέλοντας να διαπιστώσει τη θεότητα του Δία, του πρόσφερε θυσία από σάρκες του θυσιασμένου ζώου μαζί με εκείνες ενός ομήρου. Ο Ζευς κατάλαβε τον δόλο, έκαψε το παλάτι και μεταμόρφωσε τον Λυκάονα σε λύκο. Παρόμοιες ιστορίες υπάρχουν στις μυθολογίες όλων των λαών του πλανήτη, σε μερικές από τις οποίες στη θέση του λύκου υπάρχουν άλλα ζώα.
Στο Μεσαίωνα, που η δεισιδαιμονία και η θρησκοληψία επηρέαζαν σημαντικά τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, η Καθολική Εκκλησία συνέτεινε στο να πάρει ο μύθος του λυκάνθρωπου σατανικές διαστάσεις. Μόνο στη Γαλλία που είχε κατακλυστεί από λύκους στον 16ο αιώνα, 30.000 άτομα, συνήθως επιληπτικοί ή σχιζοφρενείς, καταδικάστηκαν σε θάνατο γιατί υποτίθεται ότι είχαν μεταμορφωθεί σε λυκάνθρωπους και ήταν, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά δικαστήρια, υπηρέτες του σατανά.
Λογοτεχνία και κινηματογράφος πάντα αντλούν εμπνεύσεις από τις λαϊκές ιστορίες και όπως συμβαίνει συνήθως, αυτό στη συνέχεια μετακυλίεται στους μουσικοσυνθέτες, που στην περίπτωση των λυκάνθρωπων βοηθούν στο να δημιουργηθεί ένας μεγάλος κατάλογος από τραγούδια, τα οποία κυρίως ανήκουν στην κατηγορία της ροκ μουσικής.
Εντυπωσιακή είναι η παρουσία του λύκου στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Ο θεός Απόλλωνας συχνά αναφέρεται ως Λύκειος.
Αυτή είναι μια επίκληση του Απόλλωνα ως θεού του φωτός που δηλώνει την καταγωγή των λέξεων «λυκόφως» και «λυκαυγές», δηλαδή το σούρουπο και τη χαραυγή.
Στο νότιο άκρο της Ακρόπολης υπάρχουν τα ερείπια του Λυκείου, ενός κτηρίου που χρησιμοποιούνταν ως χώρος λατρείας του θεού Απόλλωνα. Στον ίδιο χώρο δίδαξε και ο Αριστοτέλης την εποχή που έγραφε το Περί ζώων ιστορίαι. Το κεφάλαιο που αφιερώνει στους λύκους συμπεριλαμβάνει τον μύθο της γέννησης του Απόλλωνα στη νήσο Δήλο. Σύμφωνα με τον μύθο, η μητέρα του Απόλλωνα, Λητώ, μεταμορφωμένη σε λύκο και συνοδευόμενη από μια αγέλη λύκων ταξίδεψε από τη γη των Υπερβορείων για να έρθει ώς τη Δήλο. Σε άλλο μύθο ο Δίας μεταμορφώνει σε λύκους τον Λυκάονα, μυθικό βασιλιά της Αρκαδίας, και τους γιους του έπειτα από ένα ανόσιο γεύμα που του προσφέρουν. Από τον μύθο αυτό μένει στους αιώνες η ονομασία του όρους Λύκαιον στην Αρκαδία.
Κανένα άλλο ζώο δεν έχει πλουτίσει τους μύθους των λαών όσο ο λύκος, που η ύπαρξή του εμπνέει μια ολόκληρη φιλοσοφία. Εμφανίστηκε στη Γη αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν από τον μεγαλύτερο εχθρό του, που είναι ο άνθρωπος, και κατάφερε να επιζήσει.
Θέμα: Λυκάνθρωποι-Ο μύθος 
